Światowy Dzień Walki z Gruźlicą, ustanowiony został przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) w rocznicę odkrycia prątka gruźlicy przez niemieckiego lekarza Roberta Kocha, który fakt ten ogłosił w swoim wykładzie 24 marca 1882 roku w Berlinie.
Obchody mają na celu podnieść świadomość społeczeństwa na temat światowej epidemii gruźlicy i zwiększyć wysiłki w celu jej wyeliminowania.
Tegoroczny Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest pod hasłem „Unite to End TB” – „Zjednoczmy się, by zwalczyć gruźlicę”. WHO wyznaczyła krajom świata cel zmniejszenia liczby zgonów z powodu gruźlicy do 2035 roku o 95% (w porównaniu z rokiem 2015) oraz zmniejszenie średniej zapadalności na tę chorobę do liczby mniejszej niż 10 przypadków na 100 000 osób.
Najczęściej gruźlica jest kojarzona z chorobą płuc, ale może dotyczyć niemal każdego innego narządu, lub wielu jednocześnie.
Choć w Europie gruźlica nie stanowi już poważnego zagrożenia, to na świecie wiele krajów zmaga się z jej poważnymi konsekwencjami. Według Światowej Organizacji Zdrowia, prątkiem gruźlicy jest zakażonych ponad 2 miliardy osób. Najgorsza sytuacja epidemiologiczna gruźlicy jest w krajach Trzeciego Świata w Azji i w Afryce.
Polska, pomimo utrzymywania się malejącej tendencji zachorowań, nadal pozostaje niestety w grupie państw o większej zapadalności na gruźlicę niż wynosi średnia krajów Europy Zachodniej.
W 2014 roku na gruźlicę zachorowało w Polsce 6698 osób – o 552 mniej niż w roku 2013 – podaje Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie.
Natomiast w 2015 roku odnotowano w naszym kraju 6430 zachorowań, w 6078 przypadkach była to gruźlica układu oddechowego. Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat udało się zmniejszyć w Polsce liczbę zachorowań o ponad 28%.
Sytuacja w Polsce stale się poprawia a zachorowania dotyczą przede wszystkim osób starszych, niedożywionych lub ze zmniejszoną odpornością, u których uaktywniają się dawne infekcje. Odporność może osłabiać na przykład leczenie onkologiczne lub terapia biologiczna chorób reumatycznych.
Najczęstsze wczesne objawy gruźlicy płuc to:
– kaszel utrzymujący się co najmniej 3 tygodnie
– nawracające się stany podgorączkowe
– nocne poty
– osłabienie i łatwe męczenie się
– brak apetytu i utrata masy ciała
W późniejszych stadiach nieleczonej gruźlicy pojawiają się:
– krwioplucie
– bóle klatki piersiowej
– duszność
Chory kaszląc, kichając i mówiąc wydala prątki. W ciągu roku jedna osoba może zakazić 15 innych z bliskiego otoczenia.
Tak jak w przypadku innych chorób przenoszonych drogą oddechową nie ma skutecznej metody, która chroniłaby przed samym zakażeniem lub przeniesieniem bakterii od osoby chorej. Można natomiast chronić siebie i swoich bliskich przed rozwojem choroby i zapobiegać jej konsekwencjom poprzez szczepienie niemowląt, które jest tak ważne i chroni przed wystąpieniem ciężkich i śmiertelnych postaci choroby. Bardzo skuteczne jest szczepienie dzieci w 1. roku życia, a najlepiej w pierwszych dniach po urodzeniu.
Jedna dawka szczepionki chroni dziecko przed najcięższymi postaciami gruźlicy i znacznie zmniejsza ryzyko jakiegokolwiek zachorowania na tę chorobę. Ochrona prawdopodobnie utrzymuje się co najmniej przez 15—20 lat, a podawanie dodatkowych dawek nie wpływa już na zwiększenie skuteczności szczepienia. Jeżeli dziecko nie zostało zaszczepione w wieku niemowlęcym lub przedszkolnym, to zaszczepienie go nawet w wieku szkolnym daje wyraźne korzyści w postaci ochrony przed gruźlicą.
W walce z gruźlicą ważne jest też wczesne wykrywanie zachorowań, dzięki którym można wdrożyć skuteczne leczenie i wrócić do pełnego zdrowia.